Ciąża i Macierzyństwo

Niedawno urodziłaś lub wkrótce urodzisz dziecko? Świetnie, przed tobą przepiękna, macierzyńska przygoda, obfitująca w wiele wzruszających chwil. Jednocześnie pierwsze tygodnie życia maluszka mogą dostarczyć wielu wątpliwości czy obaw. Rozwiewamy je wszystkie – oto twój kompletny poradnik, jak radzić sobie z opieką nad noworodkiem.

Noworodek – opieka

Karmienie

Karmienie piersią jest obecnie najbardziej rekomendowane przez położne i lekarzy – karmiąc naturalnie, dostarczysz swojemu dziecku wszystkich składników, jakich potrzebuje. Z drugiej strony, karmienie często dostarcza pewnych problemów. Na jakie kłopoty najczęściej skarżą się młode mamy?

•    Rozpoznanie, kiedy dziecko jest głodne

Wiele świeżo upieczonych podkreśla, że pierwsze tygodnie z małym dzieckiem różnią się od tych opisywanych w poradnikach i przewodnikach. Bo chociaż jest wiele dzieci, które przesypiają niemal całą dobę, to część chce to robić… z brodawką mamy w ustach.

Jednocześnie należy zauważyć, że noworodek ma bardzo silną potrzebę ssania. Jeśli więc twoje dziecko będzie domagało się piersi niemal non stop, to spróbuj podać mu silikonowy smoczek. Prawdziwego głodu nie da się oszukać i głodny malec zaprotestuje. Jeśli jednak chodzi tylko o potrzebę ssania, ta metoda może się sprawdzić.

•    Nawał mleczny

W pierwszych dniach po przyjściu dziecka na świat możesz nie radzić sobie z ilością pokarmu w piersiach – to tzw. nawał mleka. Pojawia się dlatego, że organizm musi dopiero „zbadać”, ile pokarmu potrzebuje niemowlę, na wszelki wypadek produkując go więcej. Z czasem ilość mleka będzie dopasowana do potrzeb dziecka.

Jeśli nawał bardzo ci dokucza – piersi są ciężkie, twarde i obolałe, możesz przykładać do nich zbite liście kapusty, ratunkiem bywa także laktator i odciąganie zbyt dużych ilości mleka. Pamiętaj jednak, że dla twojego organizmu użycie laktatora równa się informacji o kolejnym posiłku dziecka – innymi słowy, wzrośnie produkcja pokarmu. Dlatego używaj tej metody w ostateczności.

•    Obolałe brodawki

Na początku przygody z karmieniem piersią twoje brodawki muszą się zahartować, czyli przyzwyczaić do ciągłego pobudzania przez dziecko. To niestety może oznaczać ból przy przystawianiu maluszka. Dolegliwość zniknie po około 3 dniach, a doraźnie warto używać którejś z polecanych maści (wybierz bezpieczną dla dziecka!).

Jeżeli jednak twoje brodawki są popękane i pojawiają się na nich strupki i rany, oznacza to, że musisz działać inaczej. Poproś doradcę laktacyjnego o pomoc w prawidłowym przykładaniu dziecka do piersi i zacznij stosować ochronne kapturki – natychmiast zmniejszy to dolegliwości.

Uwaga! Kiedy dziecko będzie miało około 2-3 miesiące, może dopaść cię kryzys laktacyjny. To chwilowe trudności z karmieniem piersią, polegające na zmniejszeniu ilości pokarmu. Jedyną metodą na bezproblemowe przejście tego etapu jest przystawianie dziecka do piersi dosłownie co chwilę, przez cały dzień – także w nocy.

Jako młoda mama będziesz miała wiele wątpliwości co do publicznego karmienia piersią. Pamiętaj, że nie musisz się tym martwić – istnieją fantastyczne, kolorowe płachty, którymi osłania się dziecko i które posiadają specjalne usztywnienie na górze, pozwalające na swobodne podglądanie poczynań malca. Warto zażyczyć sobie taką jako prezent od bliskich.

Uwaga! Jeśli z jakiegoś powodu nie możesz karmić piersią, nie zadręczaj się tym – gotowe mieszanki na rynku są bardzo wysokiej jakości i także dostarczą dziecku wszystkiego, czego potrzebuje. Pamiętaj tylko, by zwracać uwagę na reakcje alergiczne. Wysypka na buzi dziecka, cuchnące stolce i gwałtowny płacz noworodka mogą świadczyć o nietolerancji białka mleka. W takiej sytuacji musisz udać się do pediatry i poprosić o skierowanie na produkty mlekozastępcze.

Pamiętaj także, że dziecko karmione wyłącznie piersią musi dodatkowo otrzymywać witaminę D i K. Z kolei maluchy pijące mleko modyfikowane powinny otrzymywać tylko witaminę D.

Przewijanie

Co na początek musisz wiedzieć o przewijaniu dziecka? Oto najważniejsze informacje:

•    Rodzaj pieluszek

Tylko od ciebie zależy, czy zdecydujesz się na pieluszki jednorazowe czy może wielorazowe, ekologiczne. Te drugie mogą być bardziej oszczędne, niemniej wymagają prania – opcję tę wybierz zatem dopiero wtedy, kiedy nowe obowiązki nie będą już cię przytłaczać.

Wybierając pieluszki dla noworodka, zdecyduj się na takie, które mają specjalne wycięcie z przodu – zapobiegnie ono podrażnieniu kikuta pępowinowego. Gdy ten odpadnie, bez problemu możesz kupować dowolne pieluszki.

Uwaga! Może się zdarzyć, że pieluszki będą uczulać twoje dziecko. Jeśli zauważysz na jego pupie czerwoną wysypkę, zmień markę produktu.

•    Sposób przewijania

Bardzo istotna informacja: dziewczynek nie wyciera się w dowolny sposób! Zawsze musisz wycierać krocze córki w kierunku od pochwy do odbytu. Odwrotna kolejność spowoduje przeniesienie bakterii do pochwy i gotową infekcję.

Pamiętaj także, że noworodkowi nie wolno podnosić nóg mocno w górę w trakcie zmiany pieluszki. Staraj się bardziej obracać dziecko na boki – w ten sposób zmniejszyć ryzyko problemów z bioderkami.

Noszenie

Noszenie jest wliczone w macierzyństwo! Nie słuchaj bzdur o tym, aby nie nosić małego dziecka zbyt często, „bo się przyzwyczai” – ono już jest przyzwyczajone, bo było bujane przez cały okres ciąży.

Możesz natomiast wesprzeć się w noszeniu noworodka poprzez używanie chusty albo nosidła. Ta pierwsza jest bardziej zalecana dla noworodków, jednak nauka prawidłowego wiązania dziecka trwa co najmniej kilka dni. Nosidła są o wiele wygodniejsze, ale zaleca się korzystanie z nich dopiero, gdy maluszek zacznie sztywno trzymać główkę.

Uwaga! Pamiętaj, że nóżki noszonego dziecka muszą być rozchylone na boki (pozycja „na żabkę”) – tylko dzięki temu unikniecie problemów z bioderkami.

Pielęgnacja noworodka

Poza powyższymi kwestiami dotyczącymi ogólnie pojętej opieki, musisz także wiedzieć sporo o pielęgnacji malutkiego człowieka. Oto najważniejsze informacje:

•    Kąpanie bez płaczu

Dla części noworodków kąpanie jest bardzo przyjemne, niektóre jednak reagują na ten zabieg jak na prawdziwą torturę. Powodem jest zazwyczaj nieumiejętne podejście rodziców. Dlatego od teraz zacznij przeprowadzać kąpiel według poniższego schematu:

1. Na około 30 minut przed kąpielą nakarm dziecko – nie powinno być kąpane „na głodnego”, ale nie może być też świeżo po posiłku. Nagrzej pomieszczenie.
2. Przygotuj sobie wszystkie akcesoria. Ich brak na wyciągnięcie ręki może skutkować nerwową atmosferą.
3. Przygotuj wodę – powinno być jej dość sporo (nie tylko odrobina na dnie – każdy lubi, gdy woda obejmuje całe ciało) i musi mieć temperaturę około 35 stopni Celsjusza. Aby mieć pewność, czy woda jest odpowiednia, kup specjalny termometr.
4. Mów do dziecka spokojnym, kojącym tonem.
5. Odpowiednio chwyć dziecko – jego główka powinna spoczywać na twoim przedramieniu. Dłonią trzymaj dziecko za ramię i rękę – dzięki temu druga ręka jest wolna, a dziecko bezpieczne.
6. Włóż malucha do wody, zaczynają od nóżek – chlap je delikatnie, oblewaj ciepłą wodą, stopniowo zanurzając maluszka coraz mocniej.
7. Cały czas spokojnie mów do smyka – widząc, że jesteś rozluźniona i zadowolona, ono też będzie spokojne.

•    Pielęgnacja skóry

Skóra twojego malutkiego dziecka jest wyjątkowo wrażliwa, potrzebuje więc odpowiedniej pielęgnacji. Do jej nawilżenia możesz używać oliwki (od pierwszego dnia życia) albo – co obecnie jest bardziej zalecane, specjalnych emolientów. Smaruj dziecko raz dziennie, po kąpieli.

Uwaga! Jeśli na skórze maluszka pojawiają się objawy alergii w postaci wysypki, zrezygnuj z danego kosmetyku.

Pamiętaj także, że do pielęgnacji pupy dziecka wskazany jest specjalny talk, ale musisz uważać, aby nie użyć go zbyt dużo – gdy tak się stanie, puder zroluje się, a dziecku będą groziły odparzenia.

Istotne jest także stosowanie kremu z filtrem – smaruj nim całe dziecko, jeśli jest lato albo tylko buzię, jeśli urodziłaś zimą.

•    Pielęgnacja włosków

Jeśli twoja pociecha urodziła się z bujną czuprynką, zapewne zastanawiasz się, jak ją pielęgnować. Wyjście jest proste – używaj delikatnych szamponów (od 1 dnia życia) albo po prostu łagodnego środka do kąpieli. Zwróć uwagę na to, by produkt nie szczypał w oczy!

Po kilku tygodniach życia dziecka na jego główce możesz zauważyć twarde, łuszczące się i żółtawe łuski – to ciemieniucha, typowa dolegliwość niemowląt. Przyczyny jej występowania nie są znane – wiemy jednak, jak ją zwalczyć.

Przede wszystkim, nigdy nie zdrapuj łusek z głowy dziecka! Jedyne, co możesz zrobić, to myć włoski dziecka codziennie – za pomocą dedykowanego dzieciom szamponu, i pamiętać, aby na pół godziny przed kąpielą posmarować główkę malca oliwką. Następnie – po nasmarowaniu i kąpieli, należy delikatnie wyczesać włoski noworodka za pomocą charakterystycznej, miękkiej szczotki.

Uwaga! Przegrzewanie głowy dziecka nasila ciemieniuchę. Nie nakładaj zatem noworodkowi czapeczki w domu – lekarze już dawno orzekli, że jest to zbędne.

•    Obcinanie paznokci

Malutkie dziecko nie utrzyma rączki prosto tylko dlatego, że je o to poprosisz. Najlepszym rozwiązaniem jest zatem obcinanie małych paznokietek wtedy, gdy malec słodko śpi. Pamiętaj jednak, aby używać specjalnych, łagodnie zaokrąglonych na końcach nożyczek.

Bezpieczeństwo dziecka

Aby twoje dziecko było bezpieczne, musisz zapamiętać kilka niezwykle ważnych zasad. Oto one:

•    Nigdy nie zostawiaj niemowlęcia samego na przewijaku czy kanapie

Doświadczone mamy niejednokrotnie doświadczyły sytuacji, w których pozostawione „dosłownie na sekundę” dziecko spadało na podłogę. Dlatego pamiętaj, aby nigdy tego nie robić. Jeśli przewijasz maluszka i zapomniałaś nawilżanych chusteczek z sypialni, załóż mu pieluszkę ponownie i idź po chusteczki razem z nim. Pozostawienia dziecka samego to błąd, który może cię wiele kosztować.

•    Nie przesadzaj z ochraniaczami w łóżeczku

Bardzo modne teraz ochraniacze „warkocze”, grube i dekoracyjne, stanowią zagrożenie dla życia dziecka. Malec może przesunąć się w ich stronę i tak się ułożyć, że ochraniacz uniemożliwi mu swobodne oddychanie. Jeśli zależy ci na ochraniaczu, kup ten zupełnie płaski, przewiewny.

•    Nie kładź dziecka na poduszce

Już dawno udowodniono, że dzieci do 6-go miesiąca życia nie potrzebują poduszek do spania – szkodzi to ich delikatnym kręgosłupom. To nic, że wydaje się, że malcowi jest niewygodnie – uwierz, jest w sam raz!

Jeśli natomiast malec mocno ulewa i to cię niepokoi, kup mu poduszkę „klin” – jest tak wyprofilowana, aby nie szkodziła kręgosłupowi. Możesz też po prostu podłożyć kilka książek pod nogi łóżeczka u jego wezgłowia.

•    Monitor oddechu

Jeśli boisz się śmierci łóżeczkowej i ciągle chodzisz kontrolować, czy twoja pociecha oddycha, wiedz, że możesz odzyskać spokój – wystarczy zakupić tzw. monitor oddechu. Składa się on z urządzenia alarmującego i płytki rejestrującej oddech dziecka, montowanej pod materacem. Taki sprzęt kosztuje około 300 złotych, ale podobno jest tego wart.

Noworodek – kłopoty zdrowotne

W trakcie pierwszych tygodni z noworodkiem wiele rzeczy będzie cię martwić. Oto niektóre z nich:

•    Kolki

Występują u większości dzieci i charakteryzują się długim płaczem i prężeniem się dziecka, zazwyczaj w godzinach wieczornych. Niestety, nie istnieje doraźne lekarstwo „cud” na kolki – to, co możesz zrobić, to uzbroić się w cierpliwość, podawać dziecku specjalne krople (poproś w aptece o te na kolki u noworodka i podawaj zgodnie z wytycznymi) i rób mu masaże brzuszka. Często bardzo skuteczne jest naprzemienne dociskanie nóżek do brzuszka – każdy bączek, który dzięki temu wydobędzie się z jelit dziecka, to twój mały sukces!

•    Ulewanie

Ulewanie pokarmu jest czymś całkowicie naturalnym u malutkich dzieci. O powodach do zmartwień możesz myśleć dopiero wtedy, gdy dziecko zaczyna ulewać bardzo dużo, gdy robi to „chlustająco” i krztusi się nawet w trakcie snu. Może to wówczas oznaczać chorobę refluksowo – przełykową, która zagraża zdrowiu niemowlęcia. Jeśli zatem zauważasz takie objawy, koniecznie skontaktuj się z lekarzem pediatrą i poproś o leki.

Uwaga! Jeśli dziecko mocno ulewa, można zagęszczać mu mleko kaszką albo specjalnym zagęstnikiem – poproś lekarza o szczegóły i schemat podawania tych „dodatków”.

Pierwszy spacer

Pierwszy spacer to właśnie to, o czym marzy każda świeżo upieczona mama – na pewno należysz do tego grona! O czym powinnaś pamiętać, zanim zdecydujesz się na tę wielką przyjemność?

•    Czas – wybierz sama

Tak naprawdę nie ma znaczenia to, kiedy udasz się na pierwszy spacer – możesz to zrobić już w dwa dni po porodzie. Wyjątkiem jest tylko okres zimowy – wówczas spacer należy poprzedzić werandowaniem. To nic innego, jak opatulenie dziecka podobnie, jak na spacer i postawienie wózka tuż przy otwartym oknie czy balkonie. W pozostałe pory roku tylko od ciebie zależy, jak długo będziesz czekać.

•    Co ze sobą zabrać?

Jeśli karmisz mlekiem modyfikowanym, zabierz ze sobą jedną butelkę z ciepłą wodą i mlekiem w proszku. Z kolei latem jeśli karmisz piersią i wybierasz się na spacer zimą, nie oddalaj się za bardzo od domu. Zabierz ze sobą także pozytywkę do wózka, smoczek, pieluszki oraz pieluszkę tetrową. A także dodatkowy kocyk – na wypadek, gdyby zrobiło się chłodniej.

•    Gdzie na pierwszy spacer?

Przede wszystkim musi być niedaleko i jak najbardziej naturalnie! Zapomnij o pełnych wirusów i bakterii galeriach handlowych – to nie miejsce dla małego dziecka. Generalnie najbardziej zalecanym miejsce na pierwszy spacer jest najbliższy park – tam zrelaksujesz się, a dziecko uśnie, kołysane w wózeczku.

Trudne początki, ale to minie!

Pierwsze tygodnie z małym dzieckiem mogą wydawać się naprawdę trudne. Problemy z laktacją, z samym karmieniem, ograniczony sen w nocy i wielka liczba obowiązków mogą mieć kiepski wpływ na samopoczucie młodej matki – u większość pojawia się stan pogorszonego nastroju i płaczliwości, zwany „baby blues”. Kiedy dopadnie i ciebie, nie waż się prosić o pomoc i wsparcie najbliższych. Nie wierz także w to, że tylko ty możesz zajmować się maluszkiem – daj sobie pomóc i odpocznij trochę. Już po sześciu tygodniach, gdy poznasz swoje dziecko i nauczysz się jego potrzeb, będzie znacznie, znacznie łatwiej!