Podejrzewasz, że jesteś w ciąży albo właśnie zaczęłaś ją planować? Świetnie! Teraz musisz dowiedzieć się wszystkiego o tym, co czeka cię w nadchodzących miesiącach. Będzie się działo!
I trymestr ciąży (1-13 tydzień)
Jeśli jeszcze nie jesteś w ciąży, to pierwsze, co będziesz musiała zrobić, to niedługo ją potwierdzić. Jakie metody masz do wyboru?
• Test
Płytkowy, paskowy bądź strumieniowy – choć nieco się różnią, ich działanie opiera się na tym samym – określeniu poziomu beta hCG w twoim organizmie. Testy takie są w stanie wskazać ciążę, gdy poziom beta hCG wynosi ponad 20 mlU/ml. Pamiętaj jednak, że aby test był wiarygodny, powinnaś przeprowadzić go po terminie miesiączki i najlepiej za pomocą pierwszego, porannego moczu.
• Badanie krwi
Jeśli nie ufasz domowym testom, możesz udać się na badanie krwi. Kosztuje ono około 30 złotych, ale daje niemal 100% gwarancji, czy doszło do zapłodnienia. Pamiętaj jednak, że wynik mniejszy niż 5mlU/ml świadczy o tym, że ciąży nie ma. Nie rób sobie nadziei, jeśli na wyniku zobaczysz np. 3 mlU/ml.
Uwaga! Ciążę liczy się już od daty ostatniej miesiączki. Oznacza to, że dwa tygodnie ciąży dostajesz „gratis”. Innymi słowy, jeśli do zapłodnienia doszło 3 tygodnie temu, ty prawdopodobnie jesteś w 5 tygodniu ciąży.
Dolegliwości pierwszego trymestru
Niestety, I trymestr ciąży obfituje w różne nieprzyjemne dolegliwości. W szczególności powinnaś nastawić się na:
- poranne nudności i wymioty (wbrew nazwie, mogą występować przez cały dzień)
- parcie na pęcherz
- zwiększoną wrażliwość piersi (staną się znacznie większe, ale także tkliwe i obrzmiałe, do tego stopnia, że np. zwykłe bieganie będzie źródłem dużego dyskomfortu)
- zmiany apetytu (twoja ulubiona kawa może przestać ci smakować, zaczniesz natomiast preferować rzeczy słodkie czy kwaśne – tutaj dużo zależy od danej kobiety)
Szczególnie dokuczliwe są nudności – jeśli są naprawdę ciężkie, być może będziesz musiała nawet pójść na zwolnienie lekarskie. Pamiętaj jednak, że są sposoby na ich łagodzenie. Unikaj kawy (nawet jej zapachu), smażonego mięsa (często powoduje odruch wymiotny), nie przebywaj wśród osób palących papierosy (dym tytoniowy jest niezdrowy i nasila nudności), często sięgaj za to po świeże owoce. Wiele kobiet podkreśla, że w walce z nudnościami pomagają pestki dyni i słonecznika, sucharki i krakersy, a także migdały. Pamiętaj także, aby się nie przejadać i pić spore ilości wody.
Uwaga!
Niektóre ciężarne cierpią na niepowściągliwe wymioty – to stan, który zagraża ich zdrowiu i samej ciąży. Jeżeli wymiotujesz niemal po każdym posiłku, nie możesz przyjmować nawet wody, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. W niektórych przypadkach konieczne jest nawet podawanie kroplówek nawadniających!
Badania, które musisz wykonać
Przede wszystkim, powinnaś udać się do ginekologa celem potwierdzenia ciąży. Lekarz prawdopodobnie wykona badanie USG, które potwierdzi twój stan i prawidłowe umiejscowienie zarodka. Jeśli wybierzesz się do lekarza między 8. a 10. tygodniem ciąży, zapewne zobaczysz już, jak bije serce twojego dziecka.
Lekarz powinien skierować cię również na szereg badań. Są to:
- morfologia, czyli ocena parametrów krwi
- badanie ogólne moczu
- cytologia, czyli sprawdzenie czystości pochwy
- badania w kierunku WR (odczyn Wassermana), HIV, HBS (wirusowe zapalenie wątroby typu B), HCV (wirusowe zapalenie wątroby typu C), a także toksoplazmozy, różyczki oraz cytomegalii.
Uwaga!
Między 11. a 14. tygodniem ciąży musisz udać się na tzw. badanie genetyczne. W jego trakcie lekarz oceni prawdopodobieństwo wystąpienia u płodu każdej z trzech chorób genetycznych: zespołu Downa, zespołu Edwardsa i Patau.
Jeśli okaże się, że prawdopodobieństwo wystąpienia którejś z chorób jest duże, lekarz może cię skierować na test Pappa. Należy jednak dodać, że test ten także nie daje żadnych gwarancji co do zdrowia dziecka bądź wystąpienia choroby, często natomiast wskazuje na wyniki fałszywie dodatnie (wskazuje na chorobę, choć dziecko jest zdrowe). Jeśli chcesz mieć całkowitą pewność co do stanu zdrowia dziecka, może udać się na biopsję kosmówki. Tutaj jednak istnieje 1% ryzyka, że zabieg skończy się komplikacjami i poronieniem.
Pierwszy trymestr ciąży – czego nie wolno ci robić?
Jesteś teraz na wyjątkowym etapie swojego życia – pięknym, ale obarczonym wieloma ograniczeniami. Oto, czego na pewno nie wolno ci robić:
• palić papierosów
Udowodniono, że zarówno zwykłe papierosy, jak i te elektroniczne, mają bardzo zły wpływ na rozwój dziecka. Palenie może skutkować nawet przedwczesnym porodem lub poronieniem!
• pić alkoholu
Nie wierz w to, że „troszkę można” – nigdy nie wiesz, na jakim etapie rozwoju jest twoje dziecko i czy akurat ta jedna lampka wina mu nie zaszkodzi. Po prostu nie pij.
• dźwigać
Oczywiście nic się nie stanie, jeśli przeniesiesz małą reklamówkę z zakupami. To jednak na pewno nie jest czas na wielkie dźwiganie – możesz w ten sposób nawet doprowadzić do poronienia.
• jeść surowych jajek i niektórych serów
Z całą pewnością nie możesz jeść serów z pleśnią, w ciąży zakazane jest również spożywanie surowych jajek.
• korzystać z niektórych zabiegów kosmetycznych
Z pewnością odpadają te z użyciem prądu czy nadciśnienia albo wysokich temperatur. Możesz za to udać się na masaż albo zabiegi relaksacyjne.
• poddawać się RTG
Promienie rentgenowskie mogą doprowadzić do poważnych deformacji płodu. Jeśli masz choć cień podejrzenia, że możesz być w ciąży, zrezygnuj z badania.
II trymestr ciąży (14 – 27 tydzień)
Wiele kobiet na tym etapie oddycha z ulgą – największe niebezpieczeństwo poronienia właśnie zostało zażegnane! To prawda – ryzyko utraty ciąży, stosunkowo duże na początku jej trwania, właśnie bardzo mocno zmalało. Twoja samopoczucie polepszy się jednak nie tylko z tego powodu. Zaczniesz czuć się bardziej „ciążowo”, bo brzuszek zaczyna być już widoczny dla otoczenia, dodatkowo znikną też nudności. To „złoty czas” każdej ciąży!
Dolegliwości II trymestru
Na pewno czujesz się znacznie lepiej niż jeszcze parę tygodni temu, co niestety wcale nie oznacza, że wszystko musi być idealnie. Oto najczęstsze dolegliwości występujące na tym etapie ciąży:
- zgaga (może dawać o sobie znać niemal cały czas, ale może być także sporadyczna)
- problemy ze snem – z uwagi na powiększający się brzuszek
- kłopoty ze skupieniem uwagi
Na zgagę najlepsze będą migdały oraz zimne mleko – raz na jakiś czas możesz też używać środków z apteki. Pamiętaj także, aby się nie objadać, unikać smażonych potraw i bardzo słodkich przekąsek – sprawią, że zgaga uderzy z impetem.
Na problemy ze snem świetnie sprawdzi się poduszka dedykowana ciężarnym – ma ona kształt litery „C” i obejmuje niemal całe ciało. Zażycz sobie takiego ciążowego prezentu od najbliższych.
Ruchy dziecka – kiedy zaczniesz je czuć?
Niemal każda mama – zwłaszcza, jeśli jest w ciąży po raz pierwszy, zastanawia się, kiedy poczuje ruchy swojego dziecka. Niestety, odpowiedź nie jest jednoznaczna.
Najczęściej mówi się, że pierwsze ruchy kobieta jest w stanie odczuć około 19-go tygodnia ciąży. Należy jednak pamiętać, że szybciej odczuwają je kobiety w kolejnych ciążach i te, które są szczupłe. Bardzo wiele zależy także od lokalizacji łożyska.
Nie ma powodów do obaw, jeśli minął 19-ty tydzień ciąży, a ty wciąż nie czujesz ruchów płodu. Do lekarza udaj się dopiero, gdy minął tydzień 21., a sytuacja wciąż się nie zmienia. Jednak w zdecydowanej większości przypadków wizyta u ginekologa nie jest konieczna, bo maluch w końcu daje o sobie znać.
Uwaga! Kiedy ruchy dziecka zaczną pojawiać się regularnie, do końca ciąży powinnaś zwracać na nie uwagę. Jeśli jest ich to co najmniej 10 na godzinę – wszystko jest w porządku. Jeżeli jednak dziecko zaczyna być podejrzanie spokojnie albo wręcz nienaturalnie pobudzone – skontaktuj się z lekarzem.
Któregoś dnia może się zdarzyć, że nie będziesz czuła ruchów dziecka na przykład przez dwie godziny. Nie panikuj! To, co możesz zrobić, to zjeść coś słodkiego i np. wziąć prysznic albo udać się na spacer, a następnie położyć się na lewym boku – pod wpływem cukru maluszek powinien się rozruszać. Jeśli jednak wciąż niczego nie czujesz, jedź na izbę przyjęć.
Badania, które musisz wykonać w II trymestrze ciąży
Każdy trymestr obfituje w badania – taki urok ciąży. Które musisz „zaliczyć” właśnie w II trymestrze?
- próba cukrzycowa (polega na poddaniu się badaniu krwi – na czczo i wypiciu dawki glukozy. Po dwóch godzinach znowu musisz poddać się badaniu. Polecamy zabrać do przychodni butelkę wody i połówkę cytryny!)
- morfologia
- badania na przeciwciała Rh (jeśli jesteś Rh-)
- badanie w kierunku toksoplazmozy, jeśli poprzedni wynik był ujemny
- badanie ogólne moczu
- cytologia (jeśli wcześniej nie została przeprowadzona)
- badanie USG (połówkowe).
Badanie USG, zwane połówkowym, jest niezwykle ważne. Powinno zostać przeprowadzone między 21. a 26. tygodniem ciąży. Lekarz ocenia ogólny stan dziecka, a także bardzo wnikliwie kontroluje pracę jego serca.
Jeśli na tym etapie ciąży pojawią się jakieś wątpliwości dotyczące stanu zdrowia dziecka – np. podejrzenie choroby genetycznej, możesz wykonać amniopunkcję (do 20. tygodnia ciąży), polegającą na pobraniu płynu owodniowego do badań, bądź kordocentezę. Obie metody obarczone są 1% ryzykiem komplikacji i utraty ciąży.
Uwaga! Od około 25. tygodnia ciąży dziecko ma już szansę na przeżycie poza twoim brzuchem. Oczywiście tak wczesny poród to tragedia dla rodziców, niemniej wiele przyszłych matek czuje się spokojniejszymi, słysząc tę informację.
Warto wiedzieć!
Na tym etapie ciąży możesz już rozglądać się za szkołą rodzenia. Przeanalizuj kilka ofert i wybierz taką, która ci najbardziej odpowiada. Możesz także zacząć zastanawiać się nad szpitalem, w którym chciałabyś rodzin i zacząć kontaktować się z prywatną położną, jeśli zdecydujesz się na taką (płatną) pomoc.
III trymestr ciąży (28 – 40 tydzień)
Już naprawdę niewiele czasu zostało ci do porodu – choć dni ciągną się w nieskończoność, ani się obejrzysz, gdy będziesz tulić maleństwo. Co czeka cię, zanim to nastąpi?
Dolegliwości III trymestru
Niestety, „złoty czas” ciąży minął i teraz czeka cię dość ciężka końcówka. Oto najczęstsze dolegliwości, które zgłaszają kobiety w tym okresie:
• zgaga
Istnieje spore prawdopodobieństwo, że będzie towarzyszyła ci w naprawdę wielu chwilach, a wręcz obrzydzi życie. Pamiętaj, by pić duże ilości wody i podjadać zdrowe przekąski.
• problemy ze snem
Wielki brzuch nijak ma się do komfortowego snu, dodatkowo swoje robi silny nacisk na pęcherz. Zaczną denerwować cię teksty w stylu: „wyśpij się na zapas”, bo dobrze wiesz, że tak się po prostu… nie da!
• obrzęki
Wieczorem twoje nogi stają się dwa razy większe? To niestety normalne w tak zaawansowanej ciąży. Wkładaj stopy do zimnej wody i relaksuj się tym. Pamiętaj także, by trzymać nogi nieco wyżej, np. na oparciu kanapy w trakcie oglądania filmu.
Uwaga! Jeśli obrzęk nie znika nad ranem, koniecznie skontaktuj się z lekarzem – to może być stan przedrzucawkowy, bardzo groźny dla życia twojego i twojego dziecka.
• kołatanie serca
• bóle kręgosłupa
Wielu kobietom kręgosłup na tym etapie ciąży daje już mocno popalić – środek ciężkości ciała mocno się przesunął. Staraj się dużo wypoczywać i – jeśli tylko masz taką możliwość, chodź na masaże dla przyszłych mam.
• zaparcia
Aby je zlikwidować albo chociaż zmniejszyć, jedz suszone śliwki.
• popuszczanie moczu
Nie występuje u każdej ciężarnej, ale u niektórych niestety tak. Popuszczanie moczu występuje w chwilach śmiechu, kaszlu lub podczas kichania. Nie martw się tym – po porodzie zazwyczaj wszystko wraca do normy.
• skurcze przepowiadające
Czyli skurcze Braxtona-Hicksa. To skurcze, które są podobne do porodowych (brzuch się napina), ale które nie bolą. Nie martw się (albo nie rób sobie nadziei) – to jeszcze nie poród!
• wyciek mleka z piersi
U niektórych przyszłych mam na tym etapie pojawia się już mleko w piersiach. To nic złego, musisz jednak kupić wkładki laktacyjne.
A tak poza tym, prawdopodobnie będziesz czuła się niezgrabna, o wiele za duża, zniecierpliwiona i nieustannie zmęczona. Pamiętaj jednak, że to wszystko dzieje się po coś – już niedługo za swoje trudy zostaniesz pięknie nagrodzona!
Badania w III trymestrze ciąży
W tym okresie badań nie ma już wiele. Najważniejsze jest USG, któremu powinnaś poddać się między 30. a 32. tygodniem ciąży – lekarz określi tempo wzrastania maluszka i oszacuje jego wagę w dniu porodu.
Ponadto musisz zrobić:
- morfologię
- badanie ogólne moczu
- posiew z przedsionka pochwy i okolic odbytu w kierunku paciorkowców (to bardzo ważne badanie – jeśli okaże się, że paciorkowce są obecne, to w trakcie porodu musisz otrzymać antybiotyk!)
Objawy porodu
Kiedy minie już 37. tydzień twojej ciąży, zostanie ona uznawana za donoszoną – teraz właściwie w każdej chwili może rozpocząć się poród (wyznaczona przez lekarza data jest tylko orientacyjna). Skąd będziesz wiedziała, że to już?
Najczęściej poród rozpoczyna się bólami w podbrzuszu i w okolicy pleców. Brzuch zaczyna twardnieć, z początku nieregularnie, potem już w regularnych odstępach czasu. Kiedy skurcze będą powtarzały się co 5 minut, warto już zabrać torbę i wybrać się do szpitala – dziecko nadchodzi!
Poród może także rozpocząć się nietypowo, bo od odejścia wód płodowych. Nie sądź jednak, że będzie to zjawisko spektakularne, jak w znanych filmach. Wody zazwyczaj się po prostu delikatnie sączą z pękniętego worka – możesz upewnić się, że to one, kucając. Jeśli to wody, prawdopodobnie wyciek się nasili.
Uwaga! Jeśli odchodzą ci wody, musisz jechać do szpitala nawet, jeśli jeszcze nie pojawiły się skurcze!
Gdy poród nie nadchodzi…
Niestety, może zdarzyć się i tak, że nie doczekasz się samoistnego rozpoczęcia akcji porodowej – ot, minie 41. tydzień ciąży, a tu nadal cisza. Co dzieje się w takim przypadku?
Około tydzień po przewidywanym terminie porodu powinnaś zgłosić się do szpitala – tam rozpoczną się próby wywołania akcji porodowej. Zazwyczaj oznacza to podanie oksytocyny. Być może przed jej podaniem będziesz musiała przeleżeć dwa dni na oddziale, ale wówczas będziesz już pod opieką specjalistów – nie będziesz martwiła się, że przenoszenie ciąży zaszkodzi dziecku. A potem to już tylko kwestia godzin, gdy zobaczysz swoje upragnione maleństwo. Powodzenia!
