W wikipedii o pierwszej polskiej lekarce Annie Tomaszewicz Dobrskiej (1854-1918) możemy przeczytać trochę (skrótowych) biograficznych informacji. Jej droga do zawodu medyka, przez lata zdominowanego przez mężczyzn, nie była łatwa; musiała bowiem pokonać wiele przeszkód i uprzedzeń.
Urodziła się w Mławie, ojciec jej, Władysław był pułkownikiem w żandarmerii rosyjskiej, natomiast matka, Jadwiga z Kołaczkowskich wywodziła się z rodziny ziemiańskiej. Wykształcenie średnie odebrała w Łomży, po czym kontynuowała naukę na pensji Paszkiewiczowej w Warszawie. Po jej ukończeniu 17-letnia Anna oświadczyła rodzicom, że pragnie poświęcić się studiom medycznym. Ta decyzja córki nie została prze nich zaakceptowana. Zrozpaczona sięgnęła po ostateczną broń – strajk głodowy. Poparło ją rodzeństwo (miała jeszcze dwie siostry i trzech braci). I tym sposobem młodziutka, przyszła lekarka, wyjechała na studia do Zurychu, które z wielką determinacją (musiała nadrobić braki) ukończyła 6 lat później. Ale jeszcze w trakcie piątego roku studiów została asystentką prof. Eduarda Hitziga w Klinice Psychiatrii Uniwersytetu Zuryskiego i w Zakładzie dla Umysłowo Chorych.
W roku 1877 Polka na podstawie rozprawy: „Przyczynek do fizjologii błędnika słuchowego” uzyskała stopień doktora medycyny. Dyplom ten oznaczał wyłom w wielowiekowej tradycji medycyny polskiej – po raz pierwszy nasza rodaczka odważyła się zostać lekarzem. Po powrocie do Warszawy nie mogła nostryfikować dyplomu ze względu na płeć (?!)
Witold Lisowski w książce pt. „Ludzie zasługi niepospolitej” pisze: że nim jednak rozpoczęła praktykę, przeżyła jeszcze liczne porażki i rozczarowania. Pierwszą z nich poniosła zaraz po powrocie do kraju, gdy starała się o przyjęcie na członka Warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego. I choć uzyskała poparcie wielu wówczas wybitnych lekarzy – nie zdobyła uznania, by zostać członkiem Towarzystwa. Zbulwersowało to opinię publiczną, a zwłaszcza światłych naukowców oraz intelektualistów. Przeciwko tym dyskryminującym kobiety poglądom wystąpili m.in. Aleksander Świętochowski i Bolesław Prus.
Jaśniej słońce dla niej zaświeciło w kwietniu 1879 roku, kiedy to dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności dopuszczona została do egzaminu państwowego pod warunkiem, że jego zdaniu obejmie stanowisko lekarki w haremie sułtana. Po roku, w 1880 roku powróciła do Warszawy i rozpoczęła prywatną praktykę lekarską, specjalizując się w chorobach kobiecych i pediatrii.
Rok później wzięła ślub z lekarzem Konradem Dobrskim. W roku 1882 w Warszawie wybuchła groźna w skutkach epidemia zakażenia połogowego. W celu ratowania setek istnień ludzkich zdecydowano się utworzyć kilka niewielkich przytułków położniczych. Protegowana przez jednego z fundatorów, Stanisława Kronenberga, Przytułek nr 2 powierzony został właśnie pierwszej polskiej lekarce. Doktor Anna Tomaszewicz-Dobrska przez prawie 30 lat pracowała w przytułkach, a także w szpitalu położniczym. W 1896 r. pierwsza w Warszawie wykonała cesarskie cięcie. Jako lekarz prowadziła również wykłady, wygłaszała prelekcje i odczyty dla akuszerek, a udzielając się społecznie opiekowała się kobietami pracującymi w szwalni, w schronisku dla nauczycielek, prowadząc zajęcia uświadamiające w zakresie higieny osobistej i stosowania środków odkażających. Działała też w Towarzystwie Kolonii Letnich dla Dzieci ( przez 20 lat zabiegała z determinacją, żeby jak największa liczba dzieci robotników mogła wyjechać latem na wypoczynek), czy w Warszawskim Towarzystwie. Dobroczynności.
Ponadto, oprócz coraz bardziej docenianych jej zasług na polu ginekologii, położnictwa i pediatrii, spore zasługi położyła też na niwie oświaty i krzewienia kultury. Jako szanowana lekarka oraz propagatorka nauki i sztuki, Anna Dobrska z Aleksandrem Świętochowskim, Tadeuszem Balickim, Janem Kreczmarem, Kazimierzem Natansonem i Bolesławem Rotwandem powołali do życia Towarzystwo Kultury Polskiej. Postawiło ono sobie z cel: zakładanie instytucji i urządzeń społecznych, szpitali, ochronek, klubów, muzeów, galerii i domów ludowych; podnoszenie poziomu wiedzy społeczeństwa, tworzenia wszelkiego rodzaju i kursów, wydawanie czasopism i książek. To tylko niektóre założenia statutowe TKP. Jednym z priorytetów było również wszczepianie społeczeństwu zasad moralnych i poszanowanie prawa i godności każdego człowieka.
Doktor Dobrska położyła również duże zasługi w walce o równouprawnienie kobiet. Trzeba było przełamać panujące dotąd schematy i stereotypy myślowe, dotyczące miejsca kobiet w rozwijającym się społeczeństwie, I w tej walce o godność swojej płci zapisała się równie chlubnie wraz z Marią Konopnicką i Elizą Orzeszkową. Wspólnie doprowadziły w 1907 roku do zorganizowania I Zjazdu Kobiet Polskich.
Osamotniona po śmierci męża oraz nieobecnością syna, którego po wybuchu I wojny światowej powołano do wojska, musiała sama mierzyć się z trudnościami i problemami, jaki zgotował jej los. Zapadłszy na gruźlicę płuc,21 czerwca 1918 zmarła w wieku 64 lat. Ciało pierwszej dyplomowanej polskiej lekarki zostało pochowane w grobowcu rodzinnym na warszawskich Powązkach. (AK)