Dieta i Odchudzanie

Zwolenników diet bezmięsnych przybywa z roku na rok. Po skandalach ujawniających przerób chorych zwierząt czy filmach obrazujących koszmarne traktowanie krów, kur i świń, wiele z nas chętnie porzuciłaby mięsne przysmaki na rzecz czegoś znacznie zdrowszego i przysparzającego mniej cierpienia niewinnym. Tylko czym jest to „coś”? Poznaj różne rodzaje diet bezmięsnych i zadecyduj, która z nich przekonuje cię najbardziej. A potem – jeśli chcesz, zacznij nowy etap życia.

Wegetarianizm – czy to symbol aktualnej mody?

Wiele osób sądzi, że wegetarianizm jest wytworem nowej mody, powstałej jako reakcja na wspomniane filmy czy doniesienia. Od razu zdementujmy te informacje. Wegetarianizm przybył do Europy wiele lat temu, przypuszcza się, że jego źródło powstało w Azji. To właśnie tam buddyści i jogini odrzucili mięsne składniki potraw, uważając je za nieczyste i niezdrowe. Jednocześnie wegetarianizm rodził się we Włoszech, gdzie w wielu zakonach oczywistym warunkiem pobytu był zakaz spożywania mięsa.

Według niektórych teorii wegetarianizm był już praktykowany w starożytności – mięso mieli odrzucać choćby Seneka, Sokrates, Platon czy Pitagoras. Można zatem uznać, że dieta wegetariańska stała się ostatnimi laty bardziej popularna, ale z całą pewnością nie jest „wynalazkiem” naszych czasów.

Wegetarianizm – na czym polega?

Obecnie istnieje aż kilka rodzajów diet, w których wyklucza się konsumpcję mięsa – wszystkie one zaliczają się do wegetarianizmu, ale różnią się szczegółami. Oto one:

• laktoowowegetarianizm
• owowegetarianizm
• weganizm
• fruktarianizm
• semiwegetarianizm

Czym się różnią i o czym należy pamiętać, przechodząc na diety? Przyjrzyjmy się im wnikliwie.

Laktoowowegetarianizm

Dieta ta uznawana jest za najlżejszą odmianę wegetarianizmu. Będąc na niej, można spożywać mleko i produkty mleczne, dozwolone są także jajka i miód. To, czego nie można jeść, to mięso czerwone (wieprzowe, wołowe) oraz białe (drobiowe), a także ryby i owoce morza – bez wyjątku. Trzeba jednak uważnie dobierać nabiał – nie może zawierać podpuszczki, czyli produktu ubocznego, który powstaje w trakcie uboju zwierząt. Dodatkowo nie wolno spożywać żelatyny odzwierzęcej, a więc wielu galaretek, budyniów, jogurtów oraz serków.

Korzyści płynące ze stosowania tej diety

Jest ich aż kilka, a wszystkie należy uznać za bardzo istotne. Są to:

•    mniejsze ryzyko zapadnięcia na choroby cywilizacyjne

Osoby stosujące laktoowowegetarianizm rzadziej chorują na cukrzycę, choroby serca i udary.

•    mniejsze ryzyko zachorowania na raka

Według dietetyków i lekarzy, mięso wołowe i wieprzowe należą do kancerogenów, czyli składników rakotwórczych. Unikanie takich składników pozwala znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworów złośliwych.

•    lepszy i młodszy wygląd, poprawione samopoczucie

Osoby, które stosują laktoowowegetarianizm, cieszą się szczuplejszą sylwetką, a także zdrowszą cerą – wyglądają zatem na młodsze. Dodatkowo przejście na dietę częściej wiąże się ze znaczną poprawą samopoczucia.

•    wpływ na los zwierząt hodowlanych

Trudno się nie wzruszyć czy wręcz nie oburzyć, oglądając film dokumentalny prezentujący warunki, w jakich żyją zwierzęta hodowlane, bądź sposoby ich zabijania. Wybierając laktoowowegetarianizm, nie przyczyniamy się do tych procedur, co niewątpliwie także wpływa na samopoczucie osób będących na diecie.

Wady laktoowowegetarianizmu

Sceptycy wypominają, że dieta ta jest monotonna i jest to jedna z jej największych wad. To oczywiście nieprawda – laktoowowegetarianizm może być bardzo urozmaicony i smaczny.

Nie można jednak zaprzeczyć, że ten rodzaj diety pozbawia organizm cennych minerałów – selenu, cynku i żelaza, a także witamin z grupy B, witaminy D oraz bardzo ważnych dla zdrowia aminokwasów egzogennych.

Stąd też i kolejna wada – ułożenie jadłospisu może być dość trudne, a przygotowanie posiłków wymaga nieco pracy. Kobiety, które nie mają zbyt dużo czasu na tego typu kwestie, a nie chcą jeść mięsa, często sięgają po suplementy diety.

Laktoowowegetarianizm – przykładowy przepis dzienny

Śniadanie: jajecznica (2 jajka, jarmuż – 2 garście, pomidor, papryka (¼), cebula (½), 2 kromki razowego chleba żytniego)

Drugie śniadanie: jogurt naturalny, morele, słonecznik i 2 łyżki miodu

Obiad: zupa brokułowa (talerz), 4 łyżki brązowego ryżu, miseczka surówki z kapusty pekińskiej z marchwią i jogurtem naturalnym, miseczka sałaty lodowej, sok pomidorowy do popicia

Kolacja: sałatka (miks sałat, oliwki, pestki słonecznika, oliwa z oliwek, ocet jabłkowy, ciecierzyca, awokado i pomidorki koktajlowe)

Owowegetarianizm

Owowegetarianizm to kolejna dieta, którą można uznać za dość łagodną odmianę wegetarianizmu. Czym różni się od „poprzedniczki”?

Owowegetarianizm także „zakazuje” jedzenia wszelkiego typu mięs, ryb czy owoców morza, niedopuszczalna jest także podpuszczka czy żelatyna. Dodatkowo w jadłospisie nie mogą pojawić się produkty mleczne, dozwolone są za to jajka. Dlaczego, skoro to też produkt odzwierzęcy?

Wybór pada na ten składnik, ponieważ pozwala on na szybkie dostarczenie organizmowi niezbędnych dla zdrowia składników. Wiele kobiet zaczyna dietę właśnie od owowegetarianizmu, stopniowo przechodząc do bardziej restrykcyjnych form. Czasami też ten rodzaj diety jest niejako „przerwą” w chwilach słabości albo okresie, w którym nie ma się czasu na bardziej skomplikowane przygotowywanie posiłków.

Korzyści i wady

Owowegetarianizm pozwala na dostarczenie organizmowi niemal wszystkich składników odżywczych – dieta opiera się na warzywach, owocach, pełnym ziarnie i jajkach. Jednocześnie nie należy zapominać, że przyłączenie do jadłospisu jajek nie spowoduje, że organizm otrzyma cenną witaminę D oraz B12. Wciąż należy je suplementować.

Uwaga! Jeśli wcześniej praktykowałaś weganizm, a teraz zaszłaś w ciążę, zastanów się nad dołączeniem jajek do diety. To rozwiązanie praktykowane przez wiele przyszłych mam.

Owowegetarianizm – przykład dziennego jadłospisu

Śniadanie: Jagielnik na zimno, ciasteczka owsiane, zupa pomidorowa na bulionie warzywnym

Obiad: kotleciki warzywne, brukselka po tajsku, potrawka z soczewicy, curry z kalafiorem i ryż, potrawka z ciecierzycą

Kolacja: Pumpernikiel z masłem orzechowym, cebulowe chipsy z jarmużu, purre z dyni z dodatkiem ziemniaków.

Weganizm

Weganizm jest już znacznie bardziej restrykcyjny. Co dokładnie mogą spożywać osoby będące na tej diecie, a czego jeść im nie wolno?

Weganie nie powinni spożywać żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego. Znacznie łatwiej będzie zatem wymienić, co mogą jeść. A będą to:

• owoce, warzywa oraz produkty na bazie zbóż: owies, proso, żyto, ryż, pszenica
• rośliny strączkowe, rośliny oleiste (na przykład pestki dyni, sezam, słonecznik), glony morskie, orzechy, grzyby, mleko roślinne i tofu
• cukier, miód, kawa i herbata

Dieta wegańska jest bardzo restrykcyjna. Czy korzyści z niej płynące są warte wyrzeczeń? Sprawdźmy!

Korzyści z diety wegańskiej

•    poprawa stanu zdrowia

Osoby przechodzące na weganizm często są zdrowsze niż te, które spożywają mięso. Wszystko dlatego, że zazwyczaj zapominamy o ważnych udziale zbóż, warzyw i owoców w naszej diecie – choć znamy zalecenia, nie stosujemy się do nich. Dieta wegańska wymusza dobre składniki. Musimy sięgać zarówno po owoce, jak i warzywa czy zboża.

Zwolnicy tej diety podkreślają także, że jest ona niezwykle korzystna dla pracy mózgu – wszystko dzięki dużej zawartości potasu w posiłkach. Z kolei duże zawartości tłuszczu – typowe dla „normalnej” diety, często szkodzą wydajności tego najważniejszego przecież organu.

•    utrata nadwagi

Osoby będące na diecie wegańskie zazwyczaj dość szybko zrzucają zbędne kilogramy – w ich menu nie znajdziemy zbyt dużo tłuszczu czy przetworzonych węglowodanów. Dodatkowo dostarczają sobie sporych ilości błonnika, który nie tylko hamuje poczucie głodu, ale i bardzo pozytywnie wpływa na pracę jelit. Czy wiesz, że osoby stosujące dietę bogatą w błonnik w mniejszym stopniu narażone są na nowotwór jelita grubego?

•    brak udziału w cierpieniu zwierząt

Bycie weganinem w 100% likwiduje poczucie winy towarzyszące jedzeniu mięsa. Osoby te nie tylko nie jedzą samych mięśni czy innych tkanek, ale nie biorą do ust nawet produktów pochodzenia odzwierzęcego.

Wady diety wegańskiej

Oczywiście dieta wegańska ma też swoje wady. Które są zdecydowanie najbardziej istotne?

•    Dieta ta może powodować liczne niedobory w organizmie

Jeśli osoba, która przechodzi na weganizm, nie włoży sporego wysiłku w uzupełnianie niedoborów, grożą jej poważne konsekwencje zdrowotne. Organizm szczególnie narażony jest na utratę białka, żelaza oraz witamin z grupy B i witaminy D.

Uwaga! Z uwagi na ryzyko występowania niedoborów, diety wegańskiej nie poleca się kobietom w ciąży. Jeśli w niej jesteś, zmiany w odżywianiu wprowadź dopiero po urodzeniu i wykarmieniu piersią swojego dziecka.

Weganizm – przykładowy, dzienny jadłospis

Nie wiesz, co można jeść na diecie wegańskiej? Oto przykładowe propozycje:

Śniadanie: owsianka z olejem z pestek dyni i orzechami

Obiad: zupa krem z zielonego groszku + grzanki

Kolacja: kanapka z hummusem + świeże orzechy

Śniadanie: tofucznica z warzywami

Obiad: krem z marchewki z dodatkiem pestek słonecznika

Kolacja: kanapka z pastą fasolową

Fruktarianizm

To bardzo restrykcyjna dieta, która wzbudza różnego typu kontrowersje. W trakcie jej stosowania nie wolno bowiem spożywać mięsa czy jakichkolwiek jego produktów (mleko, sery, jajka – są wykluczone), nie należy także jeść ryb czy owoców morza, a także – uwaga – warzyw!

Co zatem jeść wolno? Jak zapewne domyśliłaś się już z samej nazwy, fruktarianizm zezwala na spożywanie owoców – także tych, które przez wiele osób uważane są za warzywa, a w istocie nimi nie są. Przede wszystkim są to owoce niesłodkie (ogórek, bakłażan, pomidor),  słodkie (banany, melony, winogrona), kwaśne (cytrusy) czy na przykład owoce oleiste (śliwki czy awokado). Dodatkowo należy koniecznie wspomnieć, że fruktarianie nie mogą uśmiercać roślin, czyli jeść takich owoców, których zerwanie spowoduje „koniec” rośliny. Pozostają drzewa i krzewy, ale i tu bywają wyjątki – najbardziej zagorzali zwolennicy diety jedzą tylko to, co spadło z drzewo samo. Nie wolno im niczego zrywać.

Zalety fruktarianizmu

Przede wszystkim dieta fruktariańska ma działanie oczyszczające i detoksykujące – obniża się zatem poziom cholesterolu i znacznie poprawia ciśnienie krwi. Według zwolenników fruktarianizmu, dieta ta fantastycznie wpływa na sylwetkę oraz znacznie hamuje proces starzenia z uwagi na wysoką zawartość antyoksydantów.

Fruktarianizm – wady

Jak można łatwo się domyślić, fruktarianizm nie jest dietą pozbawioną wad. Które z nich uznawane są za największe?

•    Nie zaleca się tej diety na stałe

Dietetycy i lekarze ostrzegają, że fruktarianizm nie może być dietą stałą, ale raczej krótkim, oczyszczającym przerywnikiem w innych stylach żywienia. Wszystko dlatego, że niemożliwe jest, aby fruktarianinka spełniła pełne zapotrzebowanie organizmu na białko, żelazo, tłuszcze, witaminy D i K oraz inne, bardzo ważne dla zdrowia mikroelementy.

Fruktariaznim, stosowany przez lata, może doprowadzić do szeregu chorób. Wymienia się tutaj choroby trzustki, cukrzycę, osteoporozę czy anemię.

Nie jest to także dieta dla każdego. Nie mogą przejść na nią kobiety w ciąży, karmiące piersią, osoby chore na raka czy cukrzycę bądź uczulone na jakiekolwiek składniki owoców.

Fruktarianizm – przykładowy jadłopis

Możesz przejść na fruktarianizm, ale bardzo poważnie traktuj słowa lekarzy – traktuj tę dietę tylko i wyłącznie jako krótkotrwały detoks. I wówczas możesz jeść następujące posiłki:

Śniadanie: sałatka z owoców egzotycznych + żurawina

Obiad: Sałatka z pomidorów i ogórków, awokado z sosem cytrynowym

Kolacja: koktajl z bananów, kiwi li limonki, do tego garść suszonych moreli

Semiwegetarianizm

Jeśli spodziewasz się, że w tym miejscu znajdzie się dieta zezwalająca już tylko na picie wody, to mamy dla ciebie niespodziankę – semiwegetarianizm to już zupełnie inna gałąź wegetarianizmu!

Ten rodzaj diety polega na tylko częściowym wykluczeniu mięsa z codziennej diety. Precyzując, semiwegetarianie zazwyczaj nie jedzą mięsa czerwonego (wołowego i wieprzowego), zezwalają sobie natomiast na mięso białe (drobiowe). W zależności od tego, czy decydują się na spożywanie drobiu lub ryb, dzielą się na pollowegetarian (tu dopuszczane jest spożywanie mięsa drobiowego) albo pescowegetarian (w tej diecie można jeść ryby). Oczywiście znaczna część osób dopuszcza zarówno ryby, jak i drób.

Korzyści

Semiwegetarianizm to zazwyczaj wybór ludzi, którzy nie tyle patrzą na dobro zwierząt, co po prostu chcą poprawić swój stan zdrowia. Według naukowców i lekarzy, może być to dobra decyzja, ponieważ dzięki diecie:

• organizm się oczyszcza (czerwone mięso uważane jest za rakotwórcze)
• obniża się poziom złego cholesterolu we krwi (to efekt ograniczenia tłuszczów)
• poprawia się sylwetka (semiwegetarianie zazwyczaj szybko pozbywają się nadwagi)
• poprawia się ogólny stan zdrowia i samopoczucie

Oczywiście wykluczone z diety mięso należy zastąpić innymi, cennymi dla organizmu składnikami. Należy też pamiętać o ważnych zasadach – owoce i warzywa muszą stanowić nie mniej niż połowę posiłku, codziennie należy pić mleko i jeść przetwory mleczne, a przekąską nie może być baton, ale zdrowe orzechy i pestki.

Jednocześnie w diecie tej trudno znaleźć jakieś większe wady – jest urozmaicona, smaczna i dostarcza organizmowi niemal wszystkiego, co ten potrzebuje.

Semiwegetarianizm – przykład jadłospisu

Śniadanie: placek amarantusowy

Drugie śniadanie: koktajl z owoców

Obiad: Tarta na kruchym cieście, z dodatkiem łososia i marchwi

Podwieczorek: Sałatka ze szparagami i łososiem

Kolacja: Kruche kotleciki ziemniaczane + maślanka owocowa

Dieta wegetariańska – czy jest dla ciebie?

Jeśli czujesz wyrzuty sumienia z powodu spożywania mięsa zwierząt, a w dodatku masz wrażenie, że jesteś ociężała, brakuje ci lekkości – rozważ przejście na dietę bezmięsną. Nie musisz od razu stać się fruktarianką – semiwegetarianizm na początek to naprawdę świetna decyzja!