Kuchnia i Dieta

Tradycyjna kuchnia wielkopolska kojarzona jest głównie z ziemniakami, czyli „pyrami”. To jednak zdecydowanie zbyt duże uproszenie, bo smakołyki z tego regionu to także pyszne desery, mięsa i potrawy mączne. I warto się z nimi zapoznać.

Najpopularniejsze dania kuchni wielkopolskiej

Które dania są charakterystyczne dla kuchni wielkopolskiej? Co możemy zamówić, jeśli znajdziemy się w tamtych właśnie rejonach i które dania są najbardziej cenione? Oto krótki przegląd.

1.    Pyry z gzikiem

Choć wspomnieliśmy, że wielkopolska kuchnia to nie tylko ziemniaki, to jednak stanowią one ważny element dla regionu – dlatego właśnie od „pyr” zaczniemy.

Pyry z gzikiem to nic innego, jak ugotowane (koniecznie w mundurkach) ziemniaki, które podaje się z „gzikiem” – białym twarożkiem, które należy wymieszać ze szczypiorkiem, cebulą oraz śmietanką. W niektórych rejonach Wielkopolski do gziku dodaje się także rzodkiewkę, aczkolwiek istnieją i gorący przeciwnicy takiego dodatku. Przygotowując samodzielnie pyry z gzikiem, możesz dowolnie eksperymentować z dodatkami.

2.    Czarna polewka wielkopolska

Pod tą niepozorną nazwą kryje się dzieląca ludzi, bardzo kontrowersyjna czernina. To zupa na wywarze z podrobów kaczki albo gęsi, z dodatkiem – uwaga – krwi z dodatkiem octu. Często dodaje się do niej owoce – wiśnie, śliwki, jabłka, oraz koniecznie – swojskie, domowe kluseczki.

To, czy spróbujesz czerniny, zależy oczywiście tylko od ciebie – dla niektórych zawartość krwi w zupie jest tak odrażająca, że nawet jej wyjątkowy, słodko-słony smak nie jest w stanie tego zrekompensować.

3.    Ślepe ryby z myrdyrdą

Jeśli na sam zwrot: „ślepe ryby” robi ci się niesmacznie, to od razu uspokajamy – w tej zupie nie ma nie tylko ślepych ryb, ale też żadnych innych. Na włoszczyźnie i sporej ilości ziemniaków przygotowuje się wywar, a następnie przeciera warzywa przez sito. Następnie należy zabielić zupę (mlekiem albo śmietaną, ewentualnie maślanką) i dodać do niej mąkę pszenną, uprzednio przyrumienioną na maśle. To właśnie ta zasmażka nazywana jest myrdyrdą.

Uwaga! W restauracjach oraz domach w Wielkopolsce nie ma już przymusu oszczędzania (ślepe ryby były kiedyś zupą przygotowywaną w najbiedniejszych rodzinach), więc oczywiście może się zdarzyć, że potrawa zostanie przygotowana na wywarze z mięsa. Niemniej prawdziwe „ślepe ryby” to zupa bezmięsna.

4.    Polewka wielkopolska

Czarna polewka to wspomniana już czernina, natomiast zwykła polewka to po prostu zupa przygotowywana na bazie maślanki. Do zagotowanej maślanki dodaje się mąkę wymieszaną ze śmietaną, a na sam koniec wrzuca się ziemniaki.

Uwaga! Pyry muszą być ugotowane w mundurkach i pokrojone w ładne plasterki. Potrawę podaje się na ciepło.

5.    Plyndze ze śmietaną

Za tą mało znaną w innych regionach kraju nazwą kryją się po prostu… placki ziemniaczane. Aby przygotować masę potrzebną do ich usmażenia, potrzebne są starte, surowe ziemniaki, sól, jajka i mąka. W Wielkopolsce usmażone plyndzie podaje się z kwaśną śmietanką, powinny być także posypane cukrem. Jedno z pyszniejszych i prostszych dań regionu.

6.    Szagówki

Kolejna potrawa, która jest znana właściwie w całej Polsce, ale w Wielkopolsce nazywa się „po swojemu”. Szagówki to nic innego, jak dobrze znane nam wszystkim kopytka. Ich nietypowa nazwa bierze się stąd, że w Poznaniu „ciąć coś na szagę” oznacza po prostu cięcie ukośne.

Przygotowanie naprawdę dobrych szagówek wbrew pozorom wcale nie jest takie proste. Najpierw ugotowane ziemniaki należy przecisnąć przez praskę. Potem trzeba ugnieść je z jajkiem, mąką i odrobiną soli. Ostatni krok to już uformowanie długiego wałka i pokrojenie go w skośne kopytka, które gotuje się przez chwilkę w słonej wodzie. Najlepiej podawać je z cebulką i tłuszczem. W wersji na słodko kopytka je się z ukwaszoną śmietaną i cukrem.

7.    Parowce

Parowce, pampuchy albo kluchy na łachu – te wszystkie wielkopolskie nazwy oznaczają jedno i to samo. Są to po prostu drożdżowe pyzy, które mają uniwersalne przeznaczenie – można jeść je zarówno na słodko, jako deser, jak i na słono, jako dodatek do głównych dań. Aby je zrobić, wystarczy przygotować drożdżowy zaczyn, a potem wymieszać go z mąką, mlekiem i jajami. Gdy wyrosną, trzeba ugotować je na parze – powinny być przyjemnie mięciutkie.

Uwaga! Parowce je się tylko i wyłącznie na ciepło!

8.    Zimne nóżki

Czyli absolutnie najpopularniejsza wielkopolska przekąska. Nazwa „zimne nóżki” przeszła już do dalszych rejonów Polski, dlatego najpewniej wiesz doskonale, że chodzi o galaretkę z warzywami i mięsem, podawaną z octem albo sokiem z cytryny.

Uwaga! W innych rejonach Polski – np. w województwie pomorskim, zimne nóżki często się modyfikuje, zamieniając wieprzowinę na delikatne mięso drobiowe. Jednak autentyczna potrawa powinna być przygotowana z mięsa wieprzowego.

9.    Rura poznańska

Choć nazwa jest średnio apetyczna, sama rura poznańska uwodzi smakiem i aromatem. To wypiek, którego bazą jest ciasto piernikowe na miodzie. Warto pamiętać, że – wbrew nazwie, rura poznańska nie jest okrągła, a zupełnie kwadratowa, do tego często ma dekoracyjne brzegi.

10.    Słodkie rogale marcińskie

Rogale marcińskie to jeden z chronionych produktów regionalnych. Przygotowuje się je z półfrancuskiego ciasta, a tajemnicą ich obłędnego smaku jest wyjątkowo bogate nadzienie. Farsz składa się z aromatu migdałowego, masy z białego maku, okruchów biszkoptów, rodzynek, orzechów oraz oczywiście kandyzowanych owoców. Na górze złożonego już rogala Marcińskiego zawsze znajduje się lukier oraz drobiny orzeszków. Pychota, której możemy uświadczyć w Poznaniu przede wszystkim 11 listopada, czyli w Dzień Świętego Marcina.

11.    Andruty

Znajdujące się na liście produktów tradycyjnych andruty kaliskie to wyjątkowy przysmak, który jest charakterystyczny właśnie dla Wielkopolski. Na pewno wiesz, że są to bardzo delikatne wafle o lekko wyczuwalnym, słodkawym smaku – sława andrutów już dawno przecież rozniosła się daleko poza rejony Poznania.

Kuchnia wielkopolska – odtwórz ją w swoim domu!

Nie wybierasz się do Wielkopolski, a bardzo chciałabyś posmakować niektórych tamtejszych dań? Nie ma problemu – mamy dla ciebie kilka naprawdę dobrych przepisów, które sprawdzone są (i od lat używane) przez tysiące poznańskich pań domu.

Kaczka po poznańsku

Składniki:

  • 1 świeża kaczka
  • klasyczna przyprawa do mięs
  • 3-4 łyżki smalcu
  • sok z cytryny
  • 100 g kapusty czerwonej
  • 1,5 łyżki cukru
  • 50 g słoniny
  • 1 łyżka masła
  • 3 łyżki mąki
  • 1 szklanka czerwonego wina
  • 2 duże ząbki czosnku
  • 1 cebula

Przygotowanie:

Kaczkę umyj, pozbądź się kręgosłupa, szyi oraz skrzydeł, przetnij ją na pół. Obłóż mięso przyprawą, a następnie odłóż kaczkę na noc do lodówki. Wyjmij obie połówki kaczki, usmaż je na rozgrzanym smalcu – mięso musi się dość mocno zarumienić, a potem wstaw do piekarnika (165 stopni) na około 1,5 godziny. Pokrój słoninę oraz cebulę, dodaj do nich kapustę i usmaż wszystko w małym garnuszku. Następnie dodaj masło, trochę wody oraz wino – tak duś przez około 40 minut. Na koniec duszenia dodaj sok z cytryny oraz cukier.

Kaczkę wyjmij z piekarnika i podziel na małe porcje. Obłóż kapustą i znowu wstaw całość do piekarnika, piekąc około 40 minut w 150 stopniach Celsjusza.

Wielkopolska parzybroda

Łatwa i szybka w przygotowaniu zupa, którą serdecznie można polecić każdemu – jest po prostu przepyszna!

Składniki:

  • 3 duże marchewki
  • pęczek świeżego kopru
  • 2 pietruszki
  • sól i pieprz do smaku
  • 8-10 ziemniaków średniej wielkości
  • 200 g wędzonego boczku
  • cebula (raczej mała)
  • 3 liście laurowe
  • 1 główka białej kapusty (młodej) albo kapusty włoskiej
  • 4 ziarenka ziela angielskiego

Przygotowanie

Pokrój boczek na dość dużą kostkę. Warzywa obierz (pamiętaj, aby je najpierw umyć). Pokrój marchewkę, pietruszkę i ziemniaki, poszatkuj kapustę. Wszystko razem wrzuć do garnka, zalej wodą, dodaj przyprawy i gotuj bez przykrycia przez około 40 minut – wszystkie warzywa muszą być miękkie. W tym czasie podsmaż boczek – dodaj go do zupy, kiedy będzie już gotowa. Na sam koniec wsyp do zupy posiekany koper.

Smażonka wieprzowa

Bardzo prosta, a jednak urzekająca – w pozostałych rejonach Polski smażone w kostce mięso podaje się raczej tylko w formie gulaszu.

Składniki:

  • 400 g wieprzowej szynki
  • 1 mały ząbek czosnku
  • 1 mała cebula
  • majeranek, pieprz i sól do smaku
  • olej

Przygotowanie:

Umyte mięso pokrój w małą kostkę, podsmaż je na oleju. Kiedy będzie już mocno zarumienione z obu stron, dodaj cebulę i ją także chwilę przysmażaj. Dodaj trochę wody, przykryj i duś do miękkości. Pod koniec smażenia dodaj czosnek i przyprawy, podawaj z pieczywem.

Golonka z grochem i kapustą

Jedno z ulubionych dan Poznaniaków – i trudno im się dziwić. Pyszne, sycące, aczkolwiek bardzo ciężkie.

Składniki:

  • 2 sztuki dorodnej golonki
  • 2 liście laurowe
  • pęk świeżej włoszczyzny
  • pieprz
  • jedno jabłko
  • 2 cebule
  • 15 dag grochu
  • 60 dag kiszonej kapusty
  • 3-4 ząbki czosnku

Przygotowanie:

Groch zalej wodą, a następnie odstaw na noc – musi zrobić się miękki. Golonki porządnie umyj, a następnie solidnie natrzyj czosnkiem i włóż do lodówki na minimum godzinę. Po tym czasie włóż je do garnka, zalej osolonym wrzątkiem i gotuj przez około 2,5 godziny. Obierz jedną cebulę i dodaj do garnka, wrzuć także pokrojone warzywa i przyprawy. Oddzielnie ugotuj kapustę i groch (groch oddzielnie, kapusta oddzielnie), wymieszaj je. Dodaj startą cebulę oraz jabłko – wszystko to razem gotuj przez około 10 minut. Kapustę z grochem połóż na talerz, na to włóż odsączone już golonki.

Uwaga! Pamiętaj, że obowiązkowo musisz podawać taką golonkę z zimnym piwem!

Gaty cebulowe

Jedno z najsmaczniejszych, a zarazem najprostszych wielkopolskich dań, mało popularne poza Poznaniem i jego okolicami.

Składniki:

  • 5 cebul (lub mniej, w zależności od tego, ile chcemy przygotować)
  • kilka plastrów wędzonego boczku
  • suszone grzyby (ilość do wypełnienia cebul)
  • sól do smaku

Suszone grzyby zalej wodą, odcedź, zalej gotującą się wodą, posól i gotuj, aż staną się miękkie. Cebule obierz i odetnij ich wierzchołki, a potem wydrąż tak, aby zostały zaledwie 2-3 warstwy. Włóż je do wrzącej wody (nie tej z grzybami) i gotuj około 5-7 minut. Pokrój w kostkę i podsmaż boczek, potem dodaj do niego pokrojone grzyby. Taką masę włóż do cebul. Piecz 15 minut w piekarniku nagrzanym do 160 stopni.

Kuchnia wielkopolska – musisz spróbować!

Kuchnia wielkopolska jest sycąca, smaczna, choć na pewno trudno byłoby nazwać ją dietetyczną. Jeśli jednak nie musisz pilnować kalorii albo możesz pozwolić sobie na jeden dzień „luzu”, to zapewniamy – dla takich dań zdecydowanie warto!