Podróże

Dwunasta w Polsce pod względem zajmowanej powierzchni i trzynasta pod względem liczby ludności. Częstochowa – nazywana często duchową stolicą Polski - to jedno z najbardziej rozpoznawalnych polskich miast na świecie. Wpisana w jurajski pejzaż, zachęca do aktywnych form turystyki oraz bliższego przyjrzenia się miastu, nie tylko Jasnej Góry.

Trzeba wejść na wały jasnogórskie, a jeszcze lepiej wieżę i rozejrzeć się wokół, żeby przekonać się, że to naprawdę duże miasto. Dla tych, którzy kojarzą Częstochowę głównie z miastem pielgrzymkowym może to być spore zaskoczenie. Podobnie jak bogate tradycje przemysłowe i historyczna wielokulturowość oraz wielowyznaniowość miasta, której symbolami są m.in. kościół ewangelicki, nowa cerkiew czy malowniczy cmentarz żydowski przy ul. Złotej.

Generalnie Częstochowa to miasto z tradycjami, o historii pełnej dat ważnych dla Polaków. Od XIV wieku przed słynącym w świecie obrazem Matki Boskiej „Czarnej Madonny” modlą się pielgrzymi niemal z całego świata. Ocalony w czasie słynnego „potopu” szwedzkiego klasztor jasnogórski i związane z nim wydarzenia z dalszej i bliższej historii to główny powód do nazywania miasta duchową stolicą Polski.

W jego Skarbcu można oglądać niezwykłe, artystyczne wota królów, szlachty, magnatów, biskupów, papieży, przywódców państw. Szaty i naczynia liturgiczne, obrazy i blachy wotywne, biżuteria, ordery, medale i militaria - to tylko niektóre z eksponatów. Najstarsze z nich mają po kilkaset lat.

W pamiątkowej księdze Biblioteki Jasnogórskiej można odnaleźć m.in. wpisy cara Mikołaja I, Józefa Piłsudskiego, Johna Fitzgeralda Kennedy’ego i oczywiście Karola Wojtyły. Muzeum 600-lecia dokumentuje m.in. historię zakonu, klasztoru i kult obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Z kolei Bastion Świętego Rocha to skarbnica militariów i pamiątek zrywów narodowych. Umieszczona w nim z makieta próbuje przybliżyć słynną obronę Jasnej Góry w czasie najazdu szwedzkiego.

Częstochowa, oprócz licznych zabytkowych kościołów i starych zakątków, ma w swojej ofercie m.in. muzea i galerie, często z zaskakującymi ekspozycjami. Jak choćby unikatowy w skali kraju Rezerwat Archeologiczny w dzielnicy Raków z zachowanym „in situ” cmentarzyskiem z czasów kultury łużyckiej. Ale mamy również interesujące ekspozycje w Miejskiej Galerii Sztuki oraz różnego typu wystawy stałe – m.in. poświęcone historii miasta i okresowe - pokazywane w obiektach Muzeum Częstochowskiego – Ratuszu, Pawilonie Wystawowym, Pawilonie Etnograficznym, Zagrodzie Włościańskiej czy Galerii Dobrej Sztuki.

Ofertę kulturalną miasta tworzą również jego mieszkanki i mieszkańcy, organizacje pozarządowe, a także inwestorzy, którzy tu odnaleźli swoje miejsce na biznes.

Mamy więc działającą w dawnym budynku konduktorowni kolejowej galerię Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, „Muzeum Wyobraźni” Tomka Sętowskiego – jednego z najbardziej znanych częstochowskich malarzy czy niecodzienne, balansujące rzeźby Jerzego Kędziory. Działa też Muzeum Monet i Medali Jana Pawła II z ponad 5,5 tysiąca eksponatów, co sprawia, że jest to chyba największy tego typu zbiór na świecie.

Niestety rok 2020 jest naznaczony pandemią. Od marca nie odbyła się większość zaplanowanych, cyklicznych wydarzeń kulturalnych i rekreacyjnych. Liczymy jednak na to, że świat zapanuje nad wirusem i już w najbliżej przyszłości będzie można wrócić do pełnej normalności, także w tym wymiarze społeczno-kulturalnym…

KOBIETY CZĘSTOCHOWY

Częstochowa to miasto, z którym związane są znane kobiety; tu bowiem się urodziły, chodziły do szkoły, tworzyły. To m.in. poetki Halina Poświatowska i Ludmiła Marjańska, aktorka Kalina Jędrusik, a jeżeli chodzi o obecne pokolenia – np. znana ze swoich artystycznych memów malarka, ilustratorka i animatorka kulturalna Marta Frej, aktorka Magdalena Cielecka, modelka Anja Rubik, poetka Katarzyna Zwolska – Płusa, aktorka Sylwia Oksiuta-Warmus czy piosenkarka Ana Andrzejewska.

ALEJA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY CZYLI MIEJSKI SALON

Najbardziej reprezentacyjna arteria miasta przywodzi na myśl francuskie bulwary. Stanowi jedno z ciekawszych rozwiązań urbanistycznych na skalę europejską.

Wytyczona w I poł. XIX w., blisko dwukilometrowa droga, wiedzie od Starego Miasta do Klasztoru Jasnogórskiego. W przestrzeni Alei ulokowane są m.in. ławeczki z postaciami: Władysława Biegańskiego, Haliny Poświatowskiej i Marka Perepeczki, czy fontanny: Amonit i Dziewczynka z gołębiami. Tzw. III aleja, ta najbliżej miejskich parków na jasnogórskim wzgórzu, jest rodzajem miejskiego deptaku i salonu. To tu skupiają się najchętniej odwiedzane kawiarnie, restauracje, ogródki piwne i lodziarnie, tu i na pobliskim placu Biegańskiego najczęściej coś się dzieje muzycznie…

ZABYTKI CZĘSTOCHOWY

Wzdłuż Alei Najświętszej Maryi Panny stoją zabytkowe kamienice, często wzorowane na architekturze Berlina i Wiednia.

W centrum miasta uwagę zwraca XIX-wieczny Ratusz na placu Biegańskiego, z wieżą przypominającą… latarnię morską. Dochodząc do Starego Rynku, który jest właśnie rewitalizowany, można podziwiać domy ocalałe z dawnego żydowskiego getta i odwiedzić zabytkowy kościół św. Zygmunta. Spośród zabytków sakralnych Częstochowy warto wymienić też kościoły: św. Andrzeja i Barbary z „Cudownym Źródełkiem”, św. Jakuba (byłą cerkiew), Najświętszego Imienia Marii oraz jedną z największych w Europie neogotycką Archikatedrę św. Rodziny. W jej niedalekim sąsiedztwie wyrosła chętnie odwiedzana ze względu na swoją handlowo-rekreacyjną ofertę Galeria Jurajska.

KULTURA CZĘSTOCHOWY

W bogatej ofercie kulturalnej miasta mieszczą się wydarzenia należące zarówno do głównego nurtu, jak i alternatywy. Kulturę wysoką z sukcesami propagują miejskie instytucje: Muzeum Częstochowskie, Miejska Galeria Sztuki, Filharmonia Częstochowska im. Bronisława Hubermana, Teatr im. Adama Mickiewicza, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Ośrodek Kultury Filmowej czy Miejski Dom Kultury. Twórcza scena offowa, na której prym wiodą wspierani przez miasto młodzi twórcy niezależni, skupia się na streetartowych projektach, żyje w klubach, pubach, licznych miejscach sprzyjających inicjowaniu alternatywnych przedsięwzięć.

CZĘSTOCHOWSKIE MURALE

Jest ich coraz więcej. Najbardziej spektakularny – „Strażnik Czasu” - powstał przed dwoma laty tuż przy dworcu głównym. Ta imponująca praca (1500 m2) według projektu Tomasza Sętowskiego to gra motywem czasu i licznymi nawiązaniami do Częstochowy. Gigantyczny mural jest ukłonem w stronę realizmu magicznego, stylu charakterystycznego dla tego znanego artysty. Inne wielkoformatowe dzieło Sętowskiego  - „Wieża Babel” - zdobi elewację budynku położonego tuż przy Placu Biegańskiego.

Na ścianach tarasu budynku Miejskiej Galerii Sztuk można oglądać mural Emilii Dudziec i Agaty Lankamer - xO =:O ;> - inspirowany twórczością architekta Włodzimierza Ściegiennego. Dzięki aplikacji MuralARt praca ma swoje rozwinięcie w rzeczywistości rozszerzonej.

Jacek Sztuka z kolei wykorzystał jedną z bram głównej arterii miasta, by swoim muralem opowiedzieć swoją mitologiczną, antyczną historię „Ooko Cyklopa” (aleja NMP 65), multiplikując zastaną rzeczywistość.

Przy ul. Dąbrowskiego 13 możemy obejrzeć „Langustę” stworzoną przez łódzkiego artystę Egona Fietke [Andrzej Miastkowski], prawdziwego klasyka polskiego street artu. Zupełnie inna jest „Świtezianka” (w dzielnicy Trzech Wieszczów), sportretowana przez Michała Błacha tytułowa bohaterka ballady Adama Mickiewicza. Prace tego autora można jeszcze oglądać przy ul. Okrzei 23 – „Barako Sztuka” - namalowany na surowej ścianie bez podkładu przedstawia piękną kobiecą twarz, skontrastowaną z postaciami rodem z horrorów.

Z kolei na ścianie Szkoły Podstawowej nr 14 (ul Waszyngtona 62) zobaczymy swoistą fantazję na temat panoramy naszego miasta pod nazwą „Częstochowa”. Autor, Mateusz Kluczny, bawi się wizerunkami zarówno ważnych budynków (Jasna Góra, Archikatedra, Ratusz) jak i lokalnych artystów. Pod bijącym sercem Częstochowy stoją więc: Muniek Staszczyk, Marek Perepeczko, malarz Jerzy Duda-Gracz oraz rzeźbiarz Jerzy Kędziora.

Kolektyw Monstfur to już uznana marka w świecie sztuki. Ich prace można znaleźć na ulicach i w galeriach wielu polskich miast i europejskich metropolii. Mural „Our Rust” (ul. Nowowiejskiego 6) to jego największa realizacja w Częstochowie, odnosząca się bezpośrednio do przemysłowej historii miasta oraz idei przemijania materii.

Częstochowa na zdjęciach

Aleje - fot. Wojciech Sowula

Altana, Park Staszica - fot. UM Częstochowa

Archikatedra - fot. UM Częstochowa

Aleje - fot. UM Częstochowa

Strefa relaksu i wypoczynku - fot. UM Częstochowa

Aleje - fot. UM Częstochowa

Ławeczka Poświątowskiej, fot. Adam Markowski

Murale - fot. Adam Markowski

Murale - fot. Adam Markowski