Spacer uroczymi zaułkami średniowiecznej starówki, kosztowanie najlepszych na świecie pierników i patrzenie w gwiazdy z Kopernikiem to oczywiste atrakcje Torunia. Warto zajrzeć do miasta na dłużej, by odkryć wszystkie jego magiczne walory i spojrzeć nań z kobiecej perspektywy.
W herbie brama gościnnie otwarta dla życzliwych miastu przybyszów. Nad nią góruje skrzydlata postać kobieca, trzymająca klucze do grodu. Być może właśnie opieka anielicy od wieków sprawia, że zabytki Torunia, mimo zawirowań historii, zachowały się w niemal nienaruszonym stanie. Dzięki temu średniowieczna starówka została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Urokliwymi wybrukowanymi uliczkami można spacerować bez końca, podziwiając kamienice i dawne spichlerze. Koniecznie trzeba też zajrzeć do trzech gotyckich świątyń, których strzeliste wieże górują nad miastem, a wnętrza kryją mnóstwo unikatowych zabytków sakralnych.
Idąc wzdłuż murów miejskich warto zatrzymać się przy basztach, wśród których jest i ta najbardziej wyjątkowa: obrosła licznymi legendami Krzywa Wieża. O historii miasta wiele powiedzą nam też ruiny Zamku Krzyżackiego, zburzonego przez mieszczan toruńskich po wypędzeniu znienawidzonych rycerzy zakonnych. Sercem starówki jest Rynek Staromiejski z potężnym gmachem ratusza. Warto wspiąć się na jego wieżę, by z lotu ptaka (albo anioła) dostrzec urodę miasta w całej okazałości.
fot. Slawomir Kowalski
Wieczorem zaś koniecznie trzeba się udać na znajdujący się na lewym brzegu Wisły punkt widokowy. Nocna panorama Starego Miasta każdemu zapiera dech w piersiach. Nic dziwnego, że uznana została za jeden z ośmiu cudów Polski.
fot. Łukasz Klimkiewicz
Płeć Kopernika
Wróćmy jednak na rynek, gdzie tuż obok ratusza z pomnika patrzy na nas najsławniejszy torunianin Mikołaj Kopernik. Nie dajmy się zwieść wąsikowi pod jego nosem! Wszak od czasu „Seksmisji” Juliusza Machulskiego wszyscy wiemy, że Kopernik była kobietą! Słynnej postaci poświęcony jest jeden z oddziałów Muzeum Okręgowego – Dom Mikołaja Kopernika. Tu dowiemy się wszystkiego o życiu wybitnego astronoma i jego wiekopomnym dziele, które udowodniło, że to Ziemia kręci się wokół słońca, a nie odwrotnie. Odnowiona niedawno wystawa z projekcjami 3D, hologramami i płonącą podłogą opowiada o Koperniku i jego spuściźnie w niezwykle atrakcyjny, multimedialny i interaktywny sposób. Kopernikańskie tradycje obecne są zresztą w wielu miejscach miasta. Razem z torunianinem w gwiezdną podróż można się udać w Planetarium, zaś w nieodległych Piwnicach kosmos na wyciągniecie ręki oferuje Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Słodka katarzynka
Do kolejnego symbolu miasta nawiązuje Muzeum Toruńskiego Piernika (także oddział Muzeum Okręgowego). Zlokalizowane w dawnej fabryce przy ul. Strumykowej w pasjonujący sposób opowiada historię wypieku tego korzennego przysmaku. Odwiedzający mogą też spróbować swoich sił w przygotowaniu ciasta i odciśnięciu go na fantazyjnych formach. Tu także znajdziemy akcent kobiecy, gdyż najsłynniejszy piernik z Torunia nosi nazwę katarzynki. Ma on kształt trzech złączonych serc, a legenda głosi, że upiekł go młody piekarz zakochany w pięknej mieszczce Katarzynie. W Toruniu są zresztą dwa miejsca poświęcone miodowo-korzennym ciastkom. W drugim – prywatnym Żywym Muzeum Piernika przy ul. Rabiańskiej – pod okiem mistrza piernikarskiego poznamy wszelkie rytuały związane z wypiekiem piernika oraz odwiedzimy manufakturę z początku XX wieku. Spacerując ulicami starówki z pewnością natkniemy się też na postać piernikarki, usytuowaną u wylotu ulicy Małe Garbary do Królowej Jadwigi. Mieszczka spieszy gdzieś z koszem pełnym katarzynek. Być może niesie je młodemu Chopinowi, który odwiedziwszy Toruń nie mógł się nachwalić toruńskiego przysmaku.
fot. Małgorzata Litwin
Zatrzymane w ruchu
Nieopodal subtelnej piernikarki, na Rynku Nowomiejskim, spotkamy inną kobiecą postać – przekupki. Figura z zadziornym wyrazem twarzy przysiadła na jednej z ławeczek. Pod pachą trzyma gęś, a w ręce koszyk, z którego wysypują się jajka, u jej stóp zaś stoi waga. Gdy dobrze się wsłuchamy, na pewno usłyszymy, jak ostro strofuje tego, kto ją potrącił ją i spowodował, że delikatny towar roztrzaska się zaraz o ziemię. Takich zaskakujących postaci (nie tylko kobiecych) znajdziemy na starówce więcej. Nieopodal pomnika Kopernika na Rynku Staromiejskim stoi fontanna flisaka. Według legendy młodzieniec grą na skrzypcach wywabił z Torunia żaby, które rozpleniły się po mieście, siejąc w nim spustoszenie. W rogu rynku przy ul. Żeglarskiej stoi osioł. Niech nas nie zwiedzie ta sympatyczna zwierzęca postać. To replika dawnego pręgierza. Gdy siądziemy na jego ostrym grzbiecie, poczujemy namiastkę dawnych tortur. Po drugiej stronie rynku, u wylotu ul. Chełmińskiej pod latarnią siedzi maleńki piesek i wiernie czeka na swojego pana. Ten zniknął gdzieś, zostawiając tylko melonik i parasol. To aranżacja upamiętniająca postać pochodzącego z Torunia znakomitego rysownika Zbigniewa Lengrena, twórcy słynnych komiksowych historii o profesorze Filutku i jego psie Filusiu.
Filuś fot. Małgorzata_Litwin
Gwiazdy pod stopami
Inny znany torunianin, globtroter Tony Halik, ma w mieście Muzeum Podróżników swojego imienia. Ten kolejny ciekawy oddział Muzeum Okręgowego mieści się przy ul. Franciszkańskiej. Cenne pamiątki ze wspólnych wypraw po świecie przekazała do muzeum wdowa po Haliku Elżbieta Dzikowska. Torunianie odwdzięczyli się jej miejscem w Piernikowej Alei Gwiazd. To ciąg mosiężnych tablic w kształcie piernikowej katarzynki, honorujących postacie związane z miastem, których działalność rozsławia Toruń. Wspaniałych pań jest w tej alei więcej. Znajdziemy tu autografy znanych aktorek: Grażyny Szapołowskiej, Małgorzaty Kożuchowskiej, Katarzyny Żak, Joanny Koroniewskiej, Olgi Bołądź; wybitnej pianistki Reginy Smendzianki, śpiewaczki Stefanii Toczyskiej, założycielki Polskiej Akcji Humanitarnej Janiny Ochojskiej oraz prezenterki telewizyjnej Katarzyny Dowbor. Oczywiście w alei zachowano parytety i nie brakuje miejsca także dla znakomitych panów. Są tu m.in. tablice Leszka Balcerowicza, Bogusława Lindy czy muzyków zespołów Republika, Raz Dwa Trzy, Kobranocka i Ørganek.
A skoro jesteśmy przy sławnych torunianach, nie można pominąć generał Elżbiety Zawackiej, pseudonim „Zo”, kurierki Komendy Głównej Armii Krajowej, jedynej cichociemnej kobiety. Jej czynom oraz innych bohaterek walczących w czasie II wojny światowej poświęcone jest Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek przy ul. Podmurnej.
Pełna kultura
Toruń to oczywiście nie tylko historia. To miasto przez okrągły rok tętniące życiem. Przebogata oferta kulturalna pozwala każdego dnia przeżyć coś ciekawego i zaspokoić bardzo różnorodne gusta.
Znakomitym połączeniem tradycji i nowoczesności jest Skyway – międzynarodowy festiwal światła. Co roku w sierpniu starówka zmienia się za sprawą bajecznych błyszczących instalacji, wśród których szczególne wrażenie robią spektakularne projekcje 3D. W 2020 r. z powodu pandemii formuła imprezy została zmieniona – świetlne dzieła umieszczono na terenie lotniska, a widzowie oglądali je z samochodów.
Po 20 latach przerwy wrócił też do miasta Międzynarodowy Festiwal Autorów Zdjęć Filmowych „EnergaCamerimage”. W listopadzie 2019 r. odwiedzili go m.in. Richard Gere, Quentin Tarantino, Edwart Norton i Danny DeVito. Miłośnicy kina niepokornego i zadającego trudne pytania znajdą ciekawe propozycje na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Tofifest”, również chętnie odwiedzanym przez polskie i zagraniczne gwiazdy.
Miłośników sztuk scenicznych co dwa lata zaprasza Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Kontakt”, będący przeglądem najciekawszych zjawisk ze Wschodu i Zachodu Europy. W Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu”, pierwszym wybudowanym w powojennej Polsce obiekcie służącym tej dziedzinie, także nie brakuje spektakularnych wydarzeń. Wystarczy wspomnieć, że w ubiegłym roku swoją przekrojową wystawę miała tu światowa gwiazda performansu Marina Abramović.
Największe postacie polskiej i zagranicznej muzyki występują w pobudowanym w sąsiedztwie starówki nowoczesnym gmachu Centrum Kulturalno-Kongresowego „Jordanki”. Niezwykła betonowo-ceglana bryła zdobyła wiele prestiżowych nagród architektonicznych, a na miejsce swojego promocyjnego koncertu wybrał Jordanki sam Sting.
CKK Jordanki, fot. M. Replinska
Gratką dla całych rodzin będzie z pewnością wizyta w Centrum Nowoczesności „Młyn Wiedzy”. Poprzez szereg doświadczeń, które można wykonać przy dziesiątkach interaktywnych stanowisk, przyswajanie wiedzy z fizyki, biologii czy chemii stanie się wspaniałą przygodą. Nową atrakcją instytucji jest budynek Centrum Innowacyjnej Edukacji w całości poświęcony nastolatkom. Wystawa „Ścieżki dorastania” pozwoli młodym ludziom lepiej poznać siebie, a rodzicom zrozumieć mechanizmy rządzące ich dojrzewającymi pociechami.
Hasło „Toruń miastem sportu” także nie jest pustym frazesem. Fani speedwayu zapełniają toruńskie trybuny podczas wielkich widowisk żużlowych w nowoczesnej MotoArenie, zaś w Arenie Toruń - nowej sali sportowo-widowiskowej przy ul. Bema – rozgrywane są prestiżowe zawody lekkoatletyczne, ligowe mecze koszykówki czy siatkówki.
Na ponad 2 mln turystów, którzy rocznie odwiedzają Toruń, czeka bogata baza noclegowa oraz gastronomiczna. Rozbudowana sieć komfortowych hoteli, ale także mniejszych pensjonatów i apartamentów oraz ekonomicznych hosteli na starówce i w jej okolicach pozwala cieszyć się urokami Torunia zarówno turystom indywidualnym, jak i rodzinom czy grupom wycieczkowym. Centrum miasta to także liczne restauracje, cukiernie, puby lub prowadzone przez pasjonatów kameralne lokale z oryginalną kartą.
Warto od razu zaplanować dłuższy pobyt w Toruniu. Bo kto raz znajdzie się pod skrzydłami opiekuńczej anielicy, nie zechce już spod nich wyjść.
