Menopauza jest naturalnym etapem w życiu każdej kobiety. Jest to czas, w którym ciało i organizm po okresie dojrzałości płciowej przechodzi w stan bezpłodny. Najczęściej kobiety przechodzą menopauzę w okolicach 50 roku życia, choć zdarzają się również przypadki przedwczesnej menopauzy (w wieku 35 lat) oraz późnej menopauzy (w wieku 55-60 lat).
W sensie ściśle klinicznym menopauza u kobiet to dzień, w którym nastąpiła ostatnia miesiączka w życiu. Data ta jest ustalana wstecz, po upływie 12 miesięcy bez wystąpienia ponownej menstruacji. Po upływie roku od ostatniej miesiączki kobieta jest uznawana za niepłodną.
Natomiast w potocznym rozumieniu menopauzą nie określa się jednego dnia, w którym nastąpiła ostatnia w życiu miesiączka lecz określa się to jako kilkuletni okres przed i po rozpoczęciu ostatniej miesiączki. Cały ten okres określany jest również jako klimakterium, przekwitanie lub perimenopauza.
Klimakterium możemy podzielić okresy:
- okres premenopauzalny poprzedzający wystąpienie ostatniej miesiączki,
- okres okołomenopauzalny z ostatnim krwawieniem miesięcznym
- okres postmenopauzalny, po ustaniu miesiączkowania
Każda kobieta przechodzi klimakterium (menopauzę) indywidualnie. U około 1/3 nie występują żadne dolegliwości, a u pozostałych pań stopień nasilenia i trwania jest różny i może wynosić od kilku miesięcy do kilku lat.
Przyczyny menopauzy
Naturalną przyczyną menopauzy jest starzenie się organizmu kobiety. Z tego powodu następuje proces wygasania czynności jajników i zanikania owulacji. Powoduje to zanik produkcji hormonów płciowych – estrogenów i progesteronu. I to właśnie zaburzona gospodarka hormonalna powoduje większość objawów i przykrych dolegliwości w okresie menopauzy.
Warto wiedzieć, że menopauza może być również sztucznie wywołana, w następstwie medycznych działań chirurgicznych. Taka menopauza nosi nazwę menopauzy jatrogennej. Pojawia się w przypadku operacyjnego usunięcia jajników wraz z jajowodami lub wskutek trwałego uszkodzenia jajników (np. po chemioterapii, radioterapii, uszkodzeniu mechanicznym itd.). W takim przypadku, niezależnie od wieku kobiety, następuje szybki zanik produkcji hormonów płciowych co powoduje wystąpieniu wszystkich objawów związanych z menopauzą.
Objawy menopauzy
Najczęstszymi objawami menopauzy są:
- nieregularne miesiączki
- uderzanie gorąca
- nocne poty
- palpitacje serca
- obniżone libido, suchość pochwy i bolesne stosunki
Dodatkowo, oprócz powyższych objawów mogą się pojawić również:
- bóle i zawroty głowy
- bezsenność, budzenie się
- osteoporoza (zrzeszotnienie kości)
- złe samopoczucie, wahania nastroju
- stany lękowe i depresyjne, obniżona samoocena
- obniżenie koncentracji i trudności w podejmowaniu decyzji
- nietrzymanie moczu, infekcje układu moczowo-płciowego
- zaokrąglenie sylwetki, pogłębienie się zmarszczek, siwizna
- bóle mięśni i stawów, drętwienie i mrowienie kończyn
Czynniki ryzyka mogące przyśpieszyć pojawienie się menopauzy
Menopauza jest naturalnym, fizjologicznym procesem który nastąpi w życiu kobiety. Istnieją jednak czynniki ryzyka, które w znaczący sposób mogą przyśpieszyć wygasanie czynności jajników, a więc pojawienie się menopauzy. Należą do nich:
- palenie papierosów
- problemy genetyczne
- silny, długotrwały stres
- problemy z odżywianiem (niedowaga, anoreksja)
- operacyjne usunięcie macicy lub podwiązanie jajowodów
- Łagodzenie objawów menopauzy
Objawy menopauzy najczęściej ustępują po kilkunastu miesiącach. Czasem są one łagodne i nie stanowią większego problemu, a czasem bywają ciężkie i kłopotliwe.
Dlatego też porozmawiać z ginekologiem odnośnie sposobów na łagodzenie objawów menopauzy już po przekroczeniu 40 roku życia. Najpopularniejszą obecnie metodą jest Hormonalna Terapia Zastępcza (HTZ). Polega ona na odpowiednim podawaniu hormonów. W metodzie tej lekarz dobiera odpowiedni rodzaj terapii HTZ do potrzeb kobiety, jej oczekiwań, stanu zdrowia oraz wieku.
Zagrożenia związane z menopauzą
- Choroby sercowo-naczyniowe. W okresie klimakterium w organizmie kobiety następuje niedobór estro-progestagenów, zachodzą zmiany metabolizmu lipidów w kierunku miażdżycogennym oraz zwiększenie krzepliwości krwi. Powoduje to zwiększenie ryzyka na choroby sercowo-naczyniowe w tym na zawał mięśnia sercowego.
- Osteoporoza (zrzeszotnienie kości). Zaburzenia hormonalne przyśpieszają proces utraty masy kostnej, co może być przyczyną złamań nadgarstka, szyjki kości udowej i osiadania kręgosłupa.
- Zwiększona zapadalność na raka endometrium i raka sutka.
